Նախագծի հեղինակներն են.

Գաբրիելե Դելլա Պեպա + Անդրեա Էլենա Ֆեբրես Մեդինա + Կատերինա Ղիո + Ֆրանչեսկա Գրանցոտո + Պաոլա Ռոնդի + Էլենա Ստեֆանի
@Density Design, Final Synthesis Design Studio, Gennaio 2020

Սկիզբ

Ինչպես է տարածվում վիզուալ սխալ տեղեկատվությունը և ապատեղեկատվությունը:

21-րդ դարում գոյություն ունեն լուսանկարների խմբագրման բազմաթիվ ծրագրեր: Այժմ ժամանակի, գումարի կամ հատուկ հմտությունների բացակայությունը խոչընդոտ չէ. յուրաքանչյուրը կարող է սովորել ստեղծել համոզիչ լուսանկարներ: Ավելին, այժմ լուսանկարները սերտորեն փոխկապակցված են տեղեկատվության հետ. թերթերի հոդվածներին և սոցցանցերի հաղորդագրություններին կցվում են լուսանկարներ՝ ընթերցողի ուշադրությունը գրավելու համար: Այդ պատճառով վիզուալ սխալ տեղեկատվությունը և ապատեղեկատվությունը լրատվական առցանց աղբյուրներով և սոցցանցերով տարածվում են ավելի հաճախ և ավելի համոզիչ կերպով: Զարմանալի ոչինչ չկա նրանում, որ բովանդակությունը փոխում են՝ մարդկանց կարծիքը մանիպուլացնելու և նրանց որոշումների կամ գործողությունների վրա ներգործելու համար: Սոցիալական լուրջ վնաս հասցրած օրինակներից մեկը Թրամփի հակասական էպիզոդն էր կապված Դորիան փոթորկի քարտեզի հետ:

Այն բանից հետո, երբ նրան քննադատեցին կեղծ նախազգուշացման համար, թե իբր Դորիան փոթորկից կարող է տուժել Ալաբաման, և անգամ այն բանից հետո, երբ դա հերքեցին կառավարական օդերևութաբանները, չորեքշաբթի նախագահ Դոնալդ Թրամփը ցույց տվեց սև գծով մի քարտեզ, որում կարծես թե հաստատվում էր նրա ասածը: [...] Նրա ցույց տված քարտեզի վրա կար մեկ լրացում, որը բացակայում էր Փոթորիկների ազգային կենտրոնի քարտեզի վրա. «անորոշության կոնին», որը ցույց է տալիս փոթորկի՝ պոտենցիալ կանխատեսվող ազդեցությունը, ավելացվել էր կիսաշրջան, որն ընդլայնոմ էր դրա ազդեցությունը մինչև Ալաբամա: [...] Եղանակի կեղծված տեսությունների գիտակցված հրապարակումը, որոնք աղճատում են պետական հաստատությունների՝ Ազգային օդերևութաբանական ծառայության և Փոթորիկների ազգային կենտրոնի պաշտոնական կանխատեսումները, հակասում են դաշնային օրենքին:

Նախագահ Դոնալդ Թրամփ, Սպիտակ տուն, Վաշինգտոն, սեպտեմբերի 4, 2019թ., @Ջոնաթան Էռնստ/ Ռոյթերզ

Հոդվածն ամբողջությամբ կարդալ այստեղ:

Փոփոխված լուսանկարները կարող են ազդել մարդկանց կարծիքի և հիշողության վրա: Անգամ եթե տեղեկատվությունը հերքվում է, միևնույն է, կեղծ լուսանկարները տարածվում են ավելի ակտիվ, քան հերքումները, և մարդիկ չեն տեսնում իրական կոնտեքստը:

Վիզուալ խաբկանքի երանգները

Բոլոր վիզուալ փոփոխությունները չեն, որ ստեղծվում են միևնույն նպատակով, բայց դրանք բոլորն էլ նույնչափ վտանգավոր են: Եվ չնայած շատ մարդիկ կարծում են, որ խնդիրը ֆոտոշոփի ենթարկված նկարներն են, գոյություն ունեն մանիպուլյացիայի առավել նուրբ մեթոդներ:

Սխալ տեղեկատվութունն այն է, երբ կեղծ տեղեկատվությունը հրապարակվում է չիմացությամբ: Ապատեղեկատվությունը կեղծ տեղեկատվությունն է, որը ստեղծվել և տարածվում է մարդկանց մանիպուլացնելու դիտավորությամբ: «Ֆեյք» եզրը չի արտահայտում ոչ մեկի, ոչ մյուսի բարդությունները: Հասկանալու համար՝ ինչի մասին է խոսքը, մենք պետք է առանձնացնենք սխալ տեղեկատվության և ապատեղեկատվուոթյան երեք տեսակ.

Սխալ վերնագրված լուսանկաներ — իրական լուսանկարներ, որոնք սխալ են նկարագրում կոնտեքստը, դրա ծագումը կամ նշանակությունը:

Փոփոխված լուսանկարներ — հիմնական տարրերը ճիշտ են, սակայն որոշ դետալներ ավելացված են կամ հեռացված՝ նկարի նշանակությունը փոխելու համար:

Կտրված լուսանկարներ — երբ նկարը եզրերից կտված է, որի նպատակն է փոխել դրա սկզբնական նշանակությունը և իրական կոնտեքստը:

ԳԼԽԱՎՈՐ ԹԵՄԱՆԵՐ

Ինչպե՞ս ենք մենք ընկալում վիզուալ տեղեկատվությունը համացանցում

Արդյոք մենք հավատում ենք համացանցում տարածված տեղեկատվությանը, թե ոչ՝ մասամբ կախված է նրանից, թե ինչպես ենք մենք այն ընկալում: Ժամանակ և ջանքեր խնայելու համար մենք մշակում ենք փաստերը սոցիալական բանալիների հիման վրա: Հեղինակությունը, սպասելիքները, ով է տարածել հրապարակումը և որքան հավանումներ այն ունի, ազդում են այն բանի վրա, թե ինչպես ենք մենք գնահատում տեղեկատվությունը:

Ով և որտեղ է հրապարակել տեղեկատությունը. սրանք այն առանցքային գործոններն են, որոնք ազդում են բովանդակության նկատմամբ վստահության վրա: Մարդիկ հակված են մտածել, որ լրատվական կազմակերպությունները ավելի մեծ վստահություն են վայելում, քան մարդիկ, որոնք հրապարակում են այդ տեղեկատվությունը սոցցանցերում: Բացի այդ, մենք հակված ենք հավատալու տեղեկատվությանը, եթե դրան ուրիշներն էլ են հավատացել:

Բաց թողնված շահի ախտանիշը (FOMO) և այսպես կոչված «հաղթողի էֆեկտը» կարող են մարդկանց ստիպել մտածել. «Եթե մյուսներին դա դուր է գալիս, պետք է որ ինձ էլ դուր գա»: Դա կարող է հանգեցնել նրան, որ մարդիկ կկիսվեն տեղեկատվությամբ՝ ուշադրություն չդարձնելով դրա բովանդակության և այն բանի վրա, թե արդյոք կարելի է դրան վստահել:

«Թվային մեդիագրագիտությունը» նշանակում է ցանցում տեղեկատվության առանձնահատկությունները հասկանալու կարողություն, օրինակ, ով է այն ստեղծել, և ով է այն տարածում, միաժամանակ, օգտագործել այդ գիտելիքները՝ որոշելու՝ արդյոք արժե դրան հավատալ: Թվային մեդիայի ոլորտում գրագիտության ասպեկտներից է նաև այն, թե որքանով եք կարողանում տարբերել խմբագրված և փոփոխությունների ենթարկված լուսանկարները:

Տարբեր հարցերի վերաբերյալ մեր վերաբերմունքը նույնպես դեր ունի: Մարդիկ, ամենայն հավանականությամբ, հավատում են, որ տեղեկատվությունը ճշմարիտ է, եթե այն հաստատում է այն, ինչ նրանք արդեն հավատում են, հատկապես քաղաքականության կամ ընթացիկ գործերի համատեքստում:

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՆՊԱՏԱԿԸ

Ինչպես նվազեցնել վիզուալ խաբկանքի պոտենցիալ վնասը

«Կրկնակի ստուգում» խաղի գլխավոր խնդիրն է մարդկանց ցույց տալ, թե որքան բարդ է ճանաչել՝ արդյոք լուսանկարը վստահության արժանի է, թե ոչ: Բացի այդ, այդ նախագիծը ցույց է տալիս, թե ինչու յուրաքանչյուր լուսանկար պետք է նայել բովանդակության և կոնտեքստի տեսանկյունից: Եթե մարդիկ ցանցում անուշադիր են, նրանք կարող են տարածել կեղծ տեղեկատվություն և ապատեղեկատվություն՝ անգամ անկախ իրենց ցանկությունից:

Մենք բոլորս կարևոր դեր են խաղում վիզուալ տեղեկատվության համակարգում: Ամեն անգամ, երբ մենք պասսիվ ընդունում ենք տեղեկատվությունը, օրինակ, կիսվում ենք ինչ-որ հրապարակմամբ կամ տեսանյութուվ՝ չստուգելով այն կամ կասկածի տակ չդնելով, մենք մեծ հավանականությամբ կարող ենք տարածել այնպիսի կոնտենտ, որը չի համապատասխանում իրականությանը կամ մոլորության մեջ է գցում:

Մեզնից յուրաքանչյուրը պարտավոր է ստուգել այն, ինչ տեսնում է համացանցում: «Կրկնակի ստուգում» խաղը ենթադրում է, որ կրթության մեջ ներդրում կատարելը լավագույն միջոցն է թվային մեդիագրագիտությունը բարձրացնելու և սխալ տեղեկատվության կամ ապատեղեկատվության հասցրած վնասը նվազեցնելու համար:

Այդ հաղորդագրությունը փոխանցելու համար կիրառվել է խաղաֆիկացում (խաղային մոտեցման կիրառում՝ ոչ խաղային խնդիրներում մարդկանց ներգրավելու համար): Անցնելով թեստը՝ մարդիկ կարող են ստուգել իրենց հմտությունները և խորանալ թեմայի մեջ:

ՍԿՍՆԱԿՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Օգտակար գործիքներ՝ վիզուալ խաբկանքի դեմ պայքարելու համար

Տվյալներ

Վիզուալ սխալ տեղեկատվությունը և ապատեղեկատվությունը համացանցում զարգանում են սոցիալական ցանցերին զուգընթաց: Այժմ շատ երիտասարդներ և մեծահասակներ այդ ալիքներն օգտագործում են որպես տեղեկատվության միակ աղբյուր, ինչը նպաստում է սխալ տեղեկատվության և ապատեղեկատվության տարածմանը: Մշակման առաջին փուլում մենք ուսումնասիրել են՝ ինչ հարթակներ են առավել տարածված աշխարհի տարբեր մասերում: Եթե դուք ցանկանում եք ավելին իմանալ աշխարհի ամենաազդեցիկ սոցցանցերի մասին, մուտք գործեք մեր կայք.

Սոցիալական ցանցերը՝ ըստ մշակութային շրջանների

Քաղաքականության և ընթացիկ իրադարձությունների մասին վիզուալ տեղեկատվությունը ավելի շուտ կանխակալության կասկած կառաջացնի. սա այն դեպքն է, երբ մենք ավելի մեծ պատրաստակամությամբ ենք հավատում մի բանի, որը հաստատում է մեր կարծիքը: Երբ խոսքը վերաբերում է համաշխարհային խոշոր իրադարձությունների, որոնց մասին շատերին է հայտնի, վիզուալ ապատեղեկատվությունն ավելի լայնորեն է տարածվում: Դա ավելի լավ հասկանալու համար ծանոթացեք մեր հաջորդ նախագծին.

Սեփական աչքերը լավագույն վկան են
Google-ում գտեք ֆեյք նկարներ վերջին 6 տարիների իրադարձությունների վերաբերյալ և տեսեք՝ արդյոք դրանք հերքվել են և քանի անգամ:

Հաճախ տրվող հարցեր և խորհուրդներ

— Ի՞նչ գործիք օգտագործել նկարի սկզբնաղբյուրը ստուգելու համար:
Reverse Image Search - Նկարի հետադարձ որոնման գործիքը հնարավորություն է տալիս գտնել դրա հետ կապված կամ նման լուսանկարներ, ինչպես նաև վեբ կայքեր, որտեղ դրանք հրապարակվել են: Դուք կարող եք անցնել հղումներով և փնտրել սկզբնաղբյուրը:

— Կա՞ այնպիսի կայք, որտեղ կարելի է գտնել վիզուալ սխալ տեղեկատվության և ապատեղեկատվության այլ օրինակներ:
Այո՛, այս նախագծում առավել հաճախ օգտագործվում է Snopes.com կայքը, որն անկախ ռեսուրս է փաստերի ստուգման և հրապարակման համար:

— Որտե՞ղ կարող եմ իմանալ վիզուալ ապատեղեկատվության և ապատեղեկատվության տարբեր տեսակների մասին:
Եթե դուք ցանկանում եք խորանալ այդ թեմայի մեջ, կարդացեք Քլեր Վարդլի «Ֆեյք լուրեր. բարդ է» "Fake news. It’s complicated". հոդվածը: Դրանում հեղինակը դասակարգում է ֆեյք կոնտենտը, բացատրում՝ ինչու է այն ստեղծվում և տարածվում:

— Արդյո՞ք կատարվել է հետազոտություն՝ պարզելու, թե որքանով է մարդը ունակ ճանաչել վիզուալ սխալ տեղեկատվությունը և ապատեղեկատվությունը:
Այո, այդպիսի հետազոտություն է Ցույխուա Շենի, Մոնա Կասրի, Վենցզին Պան Գրեյս Ա. Բասեթի, Յինինգ Մալոքի և Ջեյմս Ֆ. Օ’Բրայենի հեղինակած «Ֆեյք նկարներ. աղբյուրների, միջնորդների և թվային մեդիայի ճշգրտության ազդեցությունը համացանցում լուսանկարների արժանահավատության կոնտեքստային գնահատականի վրա» "Fake images: The effects of source, intermediary, and digital media literacy on contextual assessment of image credibility online".

— Որտե՞ղ կարող եմ գտնել այս նախագծում օգտագործված նկարների աղբյուրները:
Ներբեռնեք այս տվյալների բազան՝ ստանալու համար այն հոդվածների ցանկը, որոնցից մենք վերցրել ենք նկարները: